26.2.10

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΤΑΜΙΤΗΣ

Χέρι-χέρι (1964)

Χάιδεψέ μου το κεφάλι ν' αγνάντεψουμε το ξανθό πέλαγος
Αφήνοντας πίσω μας τις σκουριασμένες ασπίδες
Τα κοχύλια που σχηματίζουν σταυρούς πάνω στην άμμο
Τίποτα δεν απόμεινε από τούτη την αμάχη.

Χάιδεψέ μου το κεφάλι να διαβούμε τα συντριμμένα μας χαμόγελα στα πρόσωπά μας
Ένα σημάδι από το βόλι που μας έριξαν
Αφήνοντας μια γραμμή στα χέρια που λέει τη μοίρα μας
Διαβαίνοντας τούτη τη γραμμή μες στην κατάπληκτη γαλήνη -
Χάιδεψέ μου το κεφάλι.

Δεν ματώνουν πια τα πόδια μας όταν διαβαίνουμε απ' τις οικτρές δοκιμασίες που μας πίκραναν
Περνώντας απ' τα γλυκά νερά μιας τρισβαθμιαίας θάλασσας
Κρατώντας τις ανάσες μας να μη βραχούν στα κύματα
Μέσα απ' τον ύπνο που μας χάιδεψε -
Χάιδεψέ μου το κεφάλι.

Μοιάζοντας με τα κύματα της φουρτουνιασμένης έκρηξης του πάθους μας
Αναθυμώντας τις πελώριες ανταύγειες του πολέμου
Η καρδιά μας δεν εδέχτη τη χαριστική βολή της σιωπής
Η ζωή μας προφταίνει να ζήσει ακόμα ένα της δάκρυ.
(…)
Ρίξαμε τις καρδιές μας στο ποτάμι να καθαρίσουνε.

Και μας ανασκολόπιζε η πελώρια δύναμη των άστρων
Και μας πατούσε σαν άλογο στη χλωρή επιδερμίδα της καλοσύνης μας
Μπήγοντας τα νύχια μας στις σάρκες μας
Να ξεριζώσουμε τα βόλια που μας έριξαν
Ράβοντας στα κορμιά μας οι ωκεανίδες ό,τι μισούσαμε με αμείλικτη άρνηση
Ακουμπώντας στους καπνούς των τσιγάρων μας ώσπου να ξημερώσει
Ο πόνος μας φίλε μου είναι σταθερός και μας αποτελεί-
Χάιδεψέ μου το κεφάλι.

Δημήτρης Ποταμίτης
.
Ο Δημήτρης Ποταμίτης, (1945-2003) ήταν Έλληνας ηθοποιός, σκηνοθέτης, συγγραφέας και ποιητής.
Γεννήθηκε στη Λεμεσό Κύπρου τον Μάρτιο του 1945. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου με πρώτη συνεργασία με τον Αλέξη Σολομό. Ως ηθοποιός είχε πρωταγωνιστήσει σε πολλά έργα μεγάλων συγγραφέων: Σοφοκλή, Αριστοφάνη, Μολιέρου, Μπρεχτ, Λόρκα, Ντοστογιέφσκι, Μαγιακόφσκι, Ουάιλντ, Μπρύχνερ κ.ά.
Έγραψε ποίηση «Συμπόσιο» 1964, «Κυπριάδα», «Δολοφονία των Αγγέλων» 1967, «Ο άλλος Δημήτριος» 1970, «Ένα δένδρο που νομίζει πως είναι πουλί» 1973, καθώς και θεατρικά έργα όπως «Πως φαγώθηκε η Κοκκινοσκουφίτσα» (με θίασο Ληναίου), «Οι τελευταίες περιπέτειες του Αδάμ και της Εύας» (θέατρο Έρευνας 1974) και ακόμη δοκίμια και μελέτες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Σκηνοθέτησε πολλά έργα στο Ελεύθερο Θέατρο. Υπήρξε ο ιδρυτής (1973), διευθυντής, πρωταγωνιστής και σκηνοθέτης του Θεάτρου Έρευνας στα Ιλίσια στο οποίο είχε δημιουργήσει και παιδική σκηνή που παρουσίαζε δικά του έργα. Η σημαντικότερη ίσως επιτυχία του θεωρήθηκε η ερμηνεία του στον Άνθρωπο – Ελέφαντα. Χαρακτηρίστηκε ως «αιώνιος έφηβος». Ίσως ήταν ο πρώτος που τόλμησε να ανεβάσει θεατρικά έργα με ήρωες που είχαν ιδιαιτερότητες.
Ως σκηνοθέτης συνεργάσθηκε με το Εθνικό Θέατρο στη «Φάρμα των ζώων», στην παράσταση «Καμπαρέ» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, σε θερινή επιθεώρηση στο Δελφινάριο στον Πειραιά και στο «Αρμένικο φεγγάρι» του Βαγγέλη Λιβαδά.
«Ονειρεύτηκα τον ρόλο ενός μύστη, όχι την τάξη ενός επαγγελματία ή τον ρομαντισμό ενός ερασιτέχνη» έγραψε ο ίδιος σε λεύκωμα για τα «20 χρόνια Θέατρο Έρευνας» (πρώην κινηματογράφος ΡΕΟ).
Υπήρξε μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και της Πανελλήνιας Ένωσης Ελεύθερου Θεάτρου. Ήταν κάτοικος Αθηνών (Ζωγράφου) και μιλούσε Αγγλικά. Πέθανε στις 26 Φεβρουαρίου του 2003 στο Νοσοκομείο «Μεταξά» (Πειραιά) μετά από πολύμηνη μάχη με ανίατη ασθένεια.
(el.wikipedia.org)

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Στα 57 του «έσβησε» ο πολυτάλαντος Δημήτρης Ποταμίτης
Ακολούθησε το θέατρό του ...

Ηταν τον Νοέμβριο toy 2002 όταν ο Δημήτρης Ποταμίτης είχε αναγγείλει την αναστολή, ύστερα από 29 χρόνια, της λειτουργίας του Θεάτρου Ερευνας. «Το "Θέατρο Ερευνας" θα επανέλθει όταν η Μυθολογία ξαναδώσει τη θέση της στην Ιστορία», έγραφε τότε. Γνώριζε ήδη ότι πάσχει από καρκίνο. Και χθες το πρωί από το Νοσοκομείο Μεταξά, όπου νοσηλευόταν εδώ και ενάμιση μήνα, «έφυγε» στα 57 του χρόνια ακολουθώντας το δικό του σύντροφο ζωής, το θέατρό του.

Από τους πρώτους αποκεντρωμένους θεατρικούς χώρους της Αθήνας, το «Θέατρο Ερευνας» είχε στεγάσει τη μικρή ιστορία που ο Ποταμίτης «συγκρότησε με τον καιρό, χωρίς μεγάλες φανφάρες, χωρίς λόγια παχιά, σεμνά και αθόρυβα. Με ένα ρεπερτόριο που δεν ήταν ποτέ τυχαίο, ποτέ ευκαιριακό...», όπως έγραφε κάποτε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος.

Γεννημένος στη Λεμεσό το 1946, ο Δημήτρης Ποταμίτης είχε αποφοιτήσει από το Γυμνάσιο της Αμμοχώστου κι αμέσως μετά ήρθε στην Αθήνα, όπου σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, παρακολουθώντας ταυτόχρονα μαθήματα φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Την πρώτη του θεατρική εμφάνιση την έκανε με το Εθνικό στην Επίδαυρο, ως «Εύμηλος» στην «Αλκηστη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη. Αργότερα συνεργάστηκε με τον Μάνο Κατράκη και την Ελσα Βεργή. Σε έργα Αριστοφάνη, Μολιέρου, Λόρκα, Ντοστογέφσκι, Μπρεχτ κ.ά. εμφανίστηκε καθ' όλη την πενταετία που συνεργάστηκε με τον Αλέξη Σολομό ως βασικό στέλεχος του «Προσκηνίου».

Το 1972 αγοράζει το πρώην σινεμά «Ρέα», στην οδό Ιλισίων, και το μετατρέπει σε θέατρο. Ενα χρόνο αργότερα εγκαινιάζει το «Θέατρο Ερευνας» με το έργο του Πάβελ Κόχουτ «Αύγουστε-Αύγουστε», που, σε δική του σκηνοθεσία, αποδεικνύεται μεγάλη επιτυχία. Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του είναι και το «Εκβους» του Πίτερ Σάφερ, που ανεβαίνει σε τρεις θεατρικές περιόδους, το 1975, το 1976 και ξανά το 1986. Εργα-σταθμοί είχαν υπάρξει ακόμα «Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι» του Οσκαρ Ουάιλντ, ο «Σκαπίνος» του Μολιέρου, η «Κοινή Λογική» του Γιώργου Μανιώτη, «Ο Ανθρωπος Ελέφαντας» του Μπερνάρ Πόμερανζ, το «Μπίλλυ ο ψεύτης» των Κιθ Γουότερχαουζ και Γουίλις Χολ κ.ά.

Επιτυχίες έκανε ως σκηνοθέτης και σε άλλες θεατρικές σκηνές, όπως π.χ. στο «Ρεξ» του Εθνικού Θέατρου, όπου το 1992 είχε ανεβάσει τη «Φάρμα των Ζώων». Σημαντική υπήρξε η συμβολή του και στο παιδικό θέατρο. Η παιδική σκηνή του «Θεάτρου Ερευνας» είχε αρχίσει να λειτουργεί ταυτόχρονα με την κεντρική, πρωτοανεβάζοντας τον «Πίτερ Παν» του Τζέιμς Μπάρι. Αν θα επιχειρούσε κάποιος να απομονώσει το σπουδαιότερο από τα παιδικά του, τότε αυτό ήταν οι διασκευές, από τον ίδιο, έργων του Αριστοφάνη που υπό τον τίτλο «Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη» παρουσιάστηκαν στην παιδική σκηνή επί σειρά ετών κι έκαναν και πολύ επιτυχημένη πορεία στο εξωτερικό. «Οι Ιστορίες του παππού Αριστοφάνη», όπως και «Το λουρί του Σωκράτη», μία ακόμη επιτυχία του ίδιου του Ποταμίτη, κυκλοφόρησαν και σε βιβλία.

Ανώνυμος είπε...

Η σχέση του Δημήτρη Ποταμίτη με τη συγγραφή και τη λογοτεχνία δεν αφορούσε όμως μόνο το θέατρο, αν και γνωστότερα ήταν τα θεατρικά του έργα όπως το «Πώς φαγώθηκε η Κοκκινοσκουφίτσα» (πρωτανέβηκε από το θίασο Πατάρι του Στέφανου Ληναίου), «Οι τελευταίες περιπέτειες του Αδάμ και της Εύας», «Ο κύριος και ο Παρασκευάς», «Ο Ελληνας βάτραχος» και το πιο πρόσφατο «Το σκοτεινό αντικείμενο του πάθους», που συνέγραψε μαζί με τη Σ. Κομνηνού για να ανεβεί στην παράσταση-κύκνειο άσμα του «Θεάτρου Ερευνας». Λιγότερο γνωστή αλλά εξίσου σημαντική ήταν η ποιητική του ταυτότητα. Ως ποιητής πρωτοεμφανίστηκε το 1964 με το «Συμπόσιο». Και ακολούθησαν οι συλλογές «Η δολοφονία των αγγέλων και η αποδημία του μικροαστού Δημήτριου Ποταμίτη παρά δήμων ονείρων», «Ο άλλος Δημήτριος», «Ενα δένδρο που νομίζει πως είναι πουλί», «Το αρχαίο σαξόφωνο», «Τα πυρηνικά ποιήματα», «Η αεροσυνοδός με τα βαμμένα νύχια». Ποιήματα-απόσταγμα της 8μηνης δοκιμασίας του έγραφε και μέχρι το τέλος. Φαίνεται μάλιστα πως πρόλαβε να τα παραδώσει σε άγνωστο μέχρι στιγμής εκδότη. Ποιήματά του, αλλά και δοκίμια και μελέτες είχαν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά και μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, πολωνικά και ιταλικά.

Τα τελευταία χρόνια δεν ήταν εύκολα για τον Δημήτρη Ποταμίτη, που αγωνιζόταν για την επιβίωση του «Θεάτρου Ερευνας» εκφράζοντας την πίκρα του για την επιβολή «της αισθητικής του κουλτουριάρικου χαβαλέ» ως θεατρικής πρωτοπορίας. «Ο καλλιτέχνης που κοιτάει τη δουλειά του και δεν γυρνάει με ένα ποτήρι ουίσκι εδώ κι εκεί, νιώθει ολοένα και περισσότερη μοναξιά», είχε πει σε μία από τις συνεντεύξεις του στην «Ε».

* Ο εκπρό3ωπος Τύπου της Ν.Δ. Θ. Ρουσόπουλος έκανε την ακόλουθη δήλωση για το θάνατο του Δημήτρη Ποταμίτη: «Το ελληνικό θέατρο έχασε σήμερα έναν από τους συνεπέστερους και ασυμβίβαστους υπηρέτες του. Για περίπου τριάντα χρόνια, ο Δημήτρης Ποταμίτης, μέσα από το Θέατρο Ερευνας, κατέθεσε στο κοινό το πάθος του, το ήθος του, το ανήσυχο πνεύμα και τις πρωτοποριακές ιδέες του. Το ταλέντο του και τα κείμενά του θα μείνουν παρακαταθήκη για τον κόσμο του θεάτρου και του πολιτισμού».

Ν.ΧΑΤΖ. (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/02/2003)

Tales from the other side of town είπε...

Πολύ καλή είναι η έκδοση που περιέχει τις ποιητικές συλλογές που αναφέρει πιο πάνω ο αρθρογράφος:
"Ποιήματα 1964-2003", Καστανιώτης 2007.

Περιέχει τις δημοσιευμένες συλλογές: "Συμπόσιο" - "Η δολοφονία των αγγέλων" - "Ο άλλος Δημήτριος" - "Ένα δέντρο που νομίζει πως είναι πουλί" - "Το αρχαίο σαξόφωνο" - "Τα πυρηνικά ποιήματα" - "Η αεροσυνοδός με τα βαμμένα νύχια" και την ανέκδοτη "Απεργεί ο οδοκαθαριστής".

Το σύνολο των ποιημάτων ενός ποιητή και θεατράνθρωπου, του Δημήτρη Ποταμίτη,
που κυριάρχησε για σχεδόν σαράντα χρόνια (1964-2003) στη θεατρική και πνευματική ζωή του τόπου. Γεννήθηκε στην Αμμόχωστο της Κύπρου το 1943, σπούδασε στη Δραματική Σχολή του "Εθνικού Θεάτρου" και μετά από μια ολιγόχρονη συνεργασία του με διαπρεπείς σκηνοθέτες (Αλέξης Σολομός, Σπύρος Ευαγγελάτος) δημιούργησε τη δική του θεατρική στέγη υπό την επωνυμία "Θέατρο Έρευνας". Παράλληλα αναγνωρίστηκε ως ένας από τους αντιπροσωπευτικότερους ποιητές της γενιάς του '70, της οποίας π ποιητική φωνή, καθώς ανδρώθηκε μέσα στα χρόνια της επταετούς δικτατορίας, διατήρησε την υπαινικτικότητα και την ευθυβολία της και στους μεταγενέστερους χρόνους. Ένας τρόπος έκφρασης πυκνός αλλά διαπεραστικός, συχνά κρυπτικός αλλά πάντοτε διαυγής, μαγικός αν και καθημερινός και άμεσος, διατρέχει το σύνολο των ποιητικών βιβλίων του Δημήτρη Ποταμίτη. Ενός δημιουργού που μαςί με ελάχιστους άλλους άφησε με τα ποιήματα του και τις ερμηνείες του στο θέατρο ανεξίτηλο το χνάρι του στην καλλιτεχνική ζωή της Ελλάδας.


http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showbook&bookid=116173

Ανώνυμος είπε...

Από την συλλογή του Δημήτρη Ποταμίτη "Ένα δέντρο που νομίζει πως είναι πουλί" (Εκδόσεις των φίλων, 1974)

Όταν τελειώνει το κορμί μην το πετάτε
Όπως πετάτε τ' αποφάγια
Αφήστε το να γίνει μια καινούρια μαργαρίτα
Ή σαύρα ή χρώμα
Γιατί ο μόνος θάνατος τ' ανθρώπου
Είναι ό θάνατος της βούλησης
Πάει μαζί κι η ελευθερία
Έξω απ' αυτήν τα πάντα αθανασία
Ουδέποτε άρνηση μα θέση
Που δεν είναι άλλο από μετάθεση
Σ' ένα παιγνίδι για εξιλέωση
Από πριν κερδισμένο
Δεν είμαι δω είμαι σίγουρα εκεί
Για να κλείσει ο κύκλος
Ανάμεσα σε δέντρα πουλιά
Για να κλείσει ο κύκλος
Ανάμεσα σε ρόγχους ηδονές
Για να κλείσει ό κύκλος

~

Και θα γιορτάσω τ' αντίστροφο της χαρακιάς
Της μοίρας τη ρωγμή
Την αχτίνα που διέφυγε
Το θαύμα επί του θανάτου
Και θα γιορτάσω το έμβρυο
Που κρυφά μου δόθηκε της πέτρας
Του κύκλου τα γυρίσματα π' ανεβοκατεβαίνουν
Κι' αυτό το πάντα εδώ
Το πάντα απόν ποίημα

Και το πουλί να φεύγει
Και το δέντρο να μένει
Και το πουλί που φεύγει
Νάν' ό,τι αγάπησε το δέντρο που μένει

Κι' ας ήταν όνειρο


(εις μνήμην, το δεύτερο ποίημα - για το πουλί που φεύγει και το δέντρο που μένει - που είναι και το τελευταίο της συλλογής)