9.3.09

ΦΙΛΙΑ, "ΓΙΟΥΧΑ" ΚΑΙ ΦΑΛΤΣΑ ΣΤΗ ΛΥΡΙΚΗ

Image Hosted by ImageShack.us
.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ «ΟΜΟΦΟΒΙΚΗ» ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΩΝ
Φιλιά, «γιούχα» και φάλτσα στη Λυρική

Των Γιώργου Δ. Κ. Σαρηγιάννη, Παύλου Ηλ. Αγιαννίδη (Τα Νέα, 9/3/2009)
Παρέμβαση των μουσικών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για ένα ομοφυλοφιλικό φιλί στην «εισαγόμενη» γαλλική παραγωγή της όπερας του Ντβόρζακ «Ρούσαλκα» προκάλεσε αντίδραση ομοφυλοφιλικών οργανώσεων
«Όμως, όπως θα διαπιστώσετε παρακολουθώντας την παράσταση, η συγκεκριμένη σκηνοθετική απόδοση εκτός του ότι αλλοιώνει το libretto προσδίδει στον κεντρικό ήρωα του έργου ομοφυλοφιλικές τάσεις με ακραίες σκηνές, κάτι για το οποίο διαμαρτυρηθήκαμε εγγράφως στη Διοίκηση της Λυρικής».
Τα ανωτέρω περιλαμβάνονταν στην «προκήρυξη» που μοίραζαν την Παρασκευή στην είσοδο του θεάτρου «Ολύμπια» στους εισερχομένους για την πρεμιέρα της όπερας του Ντβόρζακ «Ρούσαλκα» (σε πανελλήνια πρώτη) μέλη της Ορχήστρας της Λυρικής, προσπαθώντας να τους προκαταλάβουν εναντίον της παράστασης στην οποία συμμετείχαν! «Προκήρυξη» που κατέληγε με τη φράση «με έντονο προβληματισμό...», ανακατεύοντας μαθητές και «εκπαιδευτικό χαρακτήρα» της παράστασης με σύνοψη του έργου ώστε οι θεατές να καταλάβουν πόσο η σκηνοθεσία το «αλλοιώνει».
Η παράσταση (συμπαραγωγή της Λυρικής Σκηνής και της Όπερας της Νίκαιας- Οpera de Νice) κύλησε ήρεμα, με παρόντες, μεταξύ άλλων, τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο, πολλά μέλη του Διπλωματικού Σώματος, τον καλλιτεχνικό διευθυντή της ΕΛΣ Τζοβάνι Πακόρ και τον πρόεδρό της Οδυσσέα Κυριακόπουλο. Το κοινό είδε στη σκηνή υλοποιημένη μία γερά τεκμηριωμένη ψυχαναλυτική άποψη της Γαλλίδας σκηνοθέτριας Μαριόν Βασερμάν που θέλησε τον Πρίγκιπα του έργου, με σαφείς παραπομπές στον Λούντβιχ Β΄ της Βαυαρίας, να παλεύει ανάμεσα στο πρέπει των καθηκόντων του και στην ερωτική του διαφορετικότητα, προσωποποιημένη, ως alter ego, στη νεράιδα Ρούσαλκα. Και μία παράσταση που, παρά τις όποιες ατέλειές της, ζωντάνεψε το «νεκρό» λιμπρέτο μιας πολύ ενδιαφέρουσας μουσικά όπερας. Διακριτικά, χωρίς καμία ακρότητα. Και το φιλί του Πρίγκιπα με έναν νέο ή κάποιες άλλες ομοφυλοφιλικές νύξεις υλοποιήθηκαν χωρίς καμία χυδαιότητα και χωρίς ίχνος πρόκλησης...
Το φινάλε έγινε δεκτό με θερμό χειροκρότημα. Αλλά από τους εξώστες άρχισαν, σιγά σιγά, να αναδύονται αποδοκιμασίες: «Ουου», «Αίσχος»...
Που επεκτάθηκαν και προς την πλατεία και δυνάμωσαν όταν άρχισαν οι ατομικοί χαιρετισμοί των καλλιτεχνών: όλοι, μα όλοι- ανάμεσά τους μερικοί με εξαιρετικές αποδόσεις, με κορυφαία μία σπουδαία Σλοβάκα μέτζο, την Ντενίσα Χαμάροβα, που υποδύθηκε τους ενοποιημένους από τη σκηνοθεσία ρόλους της Γέζιμπαμπα και της Ξένης Αρχόντισσας με υποκριτική κύρους και κίνηση και μέση χορεύτριας - έγιναν δεκτοί με κραξίματα που προσπαθούσαν να επιβληθούν στα χειροκροτήματα και στα «μπράβο».
Το ίδιο συνέβη και με τον Τσέχο μαέστρο Γιάροσλαφ Κίζλινγκ. Αποκορύφωμα, η εμφάνιση της σκηνοθέτιδος: οι φωνές και τα γιουχαΐσματα φούντωσαν... Οπότε η Μαριόν Βασερμάν με νεύμα ζήτησε να μιλήσει. «Θέλω επίσημα να ευχαριστήσω...» πρόλαβε να πει στα γαλλικά και σε μία έκρηξη αγένειας τα γιουχαΐσματα τής απαγόρευσαν να συνεχίσει... Την ώρα που κάποιος από το κοινό, όρθιος, φώναζε: «Αυτή η ορχήστρα να πάει να παίξει στην Τεχεράνη!».
Στην έξοδο πολλοί μιλούσαν για απαράδεκτη ενέργεια του συνδικαλιστικού οργάνου της ορχήστρας να επέμβει στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα με ομοφοβικά- εν έτει 2009...- επιχειρήματα και να ζητήσει λογοκρισία. Υπήρχε όμως και θεατής που συμφωνούσε με το κράξιμο λέγοντας: «Πώς θα φέρνουμε πια τις γυναίκες μας σε τέτοια θεάματα;». Εντύπωση προξένησε, πάντως, η ανοχή της διοίκησης της ΕΛΣ που επέτρεψε μέσα στον χώρο του θεάτρου συντελεστές της να υπονομεύουν εκ των προτέρων μία παράστασή της αναλαμβάνοντας ρόλο κριτικού και κοινωνικού τιμητή.
Αν και χθες εξέδιδε ανακοίνωση υποστηρίζοντας ότι «ουδεμία παρέμβαση έγινε στην ελεύθερη έκφραση της καλλιτεχνικής άποψης της σκηνοθέτιδος. Αυτό θα ήταν τελείως αντίθετο προς τις αρχές που διέπουν τη Λυρική Σκηνή». Προσθέτοντας πως «η λογοκρισία και ο φανατισμός δεν μπορεί να χαρακτηρίζουν έναν σύγχρονο καλλιτεχνικό οργανισμό» και ότι «η ευθύνη της επιλογής και παρουσίασης του έργου ανήκει στη διοίκηση της ΕΛΣ». Ήταν δε γνωστό εδώ και έναν χρόνο, από τότε που πρωτοπαρουσιάστηκε η παραγωγή της Όπερας της Νίκαιας, τι συνέβαινε επί σκηνής στη συγκεκριμένη γαλλική παραγωγή...
Βέβαια, στην προ-γενική πρόβα αφαιρέθηκε το ομοφυλοφιλικό φιλί, με την αιτιολογία ότι ήταν παρόντες μικροί μαθητές, αλλά στις παραστάσεις (την Παρασκευή, το Σάββατο και χθες) τηρήθηκε κανονικά η σκηνοθεσία.
«Δεν συμφωνούσαν όλοι οι μουσικοί»
Το Σάββατο, στη δεύτερη παράσταση της «Ρούσαλκα», οργανώθηκε διαμαρτυρία από μέλη της Ομοφυλοφιλικής και Λεσβιακής Κοινότητας Ελλάδας και το ιντερνετικό www. 10percent.gr, που θέλησαν να καταγγείλουν ως «ομοφοβική» την κίνηση των μουσικών της ΕΛΣ. Γύρω στα πενήντα άτομα- ανάμεσά τους ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος - μπήκαν στην αίθουσα και διάβασαν από την πλατεία, μπροστά από το πιτ της ορχήστρας (όπως τους ζητήθηκε από τη Διοίκηση), κείμενό τους.
Κάποιοι μουσικοί, από το πιτ, τους προπηλάκισαν και τους πήραν τη σημαία του ουράνιου τόξου, κάποια κυρία φώναξε «ήρθαμε να διασκεδάσουμε και μας το χαλάτε», αλλά τελικά αφού ανέγνωσαν τη διαμαρτυρία αποχώρησαν από την αίθουσα και άρχισε η παράσταση, που κύλησε κανονικά, όπως και η χθεσινοβραδινή.
«Δεν ήταν καν όλα τα μέλη της ορχήστρας ενήμερα για την προκήρυξη», είπε στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του ιντερνετικού περιοδικού www. 10percent. gr Λύο Καλοβυρνάς- κάτι που επιβεβαίωσε στα «ΝΕΑ» και ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο φλαουτίστας Θοδωρής Μαυρομμάτης, που διευκρίνισε πως «συμφώνησε το πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο».
«Με ποιο δικαίωμα μια ορχήστρα έχει λόγο στο περιεχόμενο μιας παράστασης;», πρόσθεσε ο κ. Καλοβυρνάς. «Εμείς θεωρήσαμε ότι ως ενεργοί πολίτες είχαμε υποχρέωση να υπερασπιστούμε την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης. Εκτός αν θα πρέπει για να δούμε ένα έργο στη Λυρική Σκηνή να έχουμε την άδεια του κορνετίστα και του φλαουτίστα. Δεν είναι ζήτημα ομοφυλοφιλικό. Η ελευθερία της έκφρασης είναι μία. Αν δηλαδή κάποτε μια παράσταση εμφανίζει έναν Αλβανό να παντρεύεται Ελληνίδα, θα πρέπει οι μουσικοί να έχουν δικαίωμα παρέμβασης;».
«Δεν πιστεύω ότι πρέπει οι μουσικοί να αποφασίζουν για το περιεχόμενο μιας παράστασης», ήταν η άποψη του προέδρου του Δ.Σ. της Ορχήστρας Θοδωρή Μαυρομμάτη. «Δεν πρέπει όμως να υπάρχει όριο στη σκηνοθεσία; Δεν ήταν ρατσιστική η κίνηση και δεν έχουμε τίποτα να μοιράσουμε με κανέναν ή με εκείνους που διαμαρτυρήθηκαν. Απλώς θέλαμε να κάνουμε κάτι για εκείνο που ξεπερνάει τα όρια και ταράζει τις ισορροπίες».
Για την ιστορία: στην παραγωγή της μονόπρακτης όπερας «Η σύντομη ζωή» του Μανουέλ Ντε Φάλια στην Εθνική Λυρική Σκηνή, μουσικός της ορχήστρας διαφώνησε με τη σκηνοθεσία και αποχώρησε τρεις ημέρες πριν από την πρεμιέρα. Τιμωρήθηκε με πρόστιμο και τελικά δικαιώθηκε από το υπηρεσιακό συμβούλιο...

Διαβάστε επίσης:
Breaking news: Rusalka gets booed at the Greek National Opera ! ***Updated***
ΟΜΟΦΟΒΙΑ ΜΕΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΕΡΟΣ 2ο: Η "ΡΟΥΣΑΛΚΑ" ΣΤΗ ΛΥΡΙΚΗ
Η "Ρουσάλκα", οι gay ακτιβιστές και το "πνέυμα του Δεκέμβρη"

5 σχόλια:

erva_cidreira είπε...

Πεδίο... μάχης για ένα φιλί μεταξύ ανδρών
«Φυλλάδια» από μέλη της ορχήστρας, γιούχα αλλά και μπράβο στην πρεμιέρα της «Ρούσαλκα»

«Eθνος» 9/3

Ενα φιλί μεταξύ ανδρών επί σκηνής έκανε τη «Ρούσαλκα» πεδίο... μάχης! Ο πρωταγωνιστής πρίγκιπας της όπερας του Αντονίν Ντβόρζακ, που έκανε πρεμιέρα την Παρασκευή στο θέατρο «Ολύμπια» από την «Εθνική Λυρική Σκηνή», φιλά στο στόμα έναν νέο (ίσως και το... είδωλό του) ξεσηκώνοντας τις αντιδράσεις και διχάζοντας το κοινό.

Ωστόσο, ήδη η Ορχήστρα της ΕΛΣ που συμμετείχε στην παράσταση, διαμέσου του προέδρου των μουσικών της, είχε εκφράσει τις αντιρρήσεις της για τη σκηνοθετική ματιά που ακολούθησε η σκηνοθέτις Μαριόν Βάσερμαν, μια ψυχολογική ανάγνωση με ομοφυλοφιλικές νύξεις.

Οι αντιπαραθέσεις και οι εντάσεις της πανελλήνιας πρεμιέρας της όπερας συνεχίστηκαν, σε μικρότερη κλίμακα, και το Σάββατο, οπότε μέλη των ομοφυλοφιλικών κοινοτήτων αντέδρασαν στα γεγονότα της Παρασκευής.

Το χρονικό των προαναγγελθέντων αντιδράσεων ξεκίνησε πριν από την παράσταση της Παρασκευής, όταν μέλη της ορχήστρας της Λυρικής (η οποία συμμετείχε στην παράσταση) μοίραζαν «φυλλάδια» στους εισερχόμενους θεατές.

«Οπως θα διαπιστώσετε παρακολουθώντας την παράσταση, η συγκεκριμένη σκηνοθετική απόδοση, εκτός του ότι αλλοιώνει το λιμπρέτο, προσδίδει στον κεντρικό ήρωα του έργου ομοφυλοφιλικές τάσεις με ακραίες σκηνές, κάτι για το οποίο διαμαρτυρηθήκαμε εγγράφως στη Διοίκηση της Λυρικής», έγραφαν μεταξύ άλλων, ενώ έδιναν και μια σύνοψη της υπόθεσης για να διαφωτίσουν το κοινό περί τίνος πρόκειται.

Μην τυχόν και παρακολουθώντας την παράσταση δεν καταλάβει το «πρόβλημα»...

Η παράσταση, παρά την προσπάθεια που έγινε από την αρχή, κύλησε ομαλά μέχρι το φινάλε. Στο χειροκρότημα της αυλαίας οι «εξώστες» μίλησαν. «Ουουου...», «αίσχος», ήταν τα πρώτα που ακούστηκαν τα οποία κατέβηκαν στην πλατεία και ως κύμα εξαπλώθηκαν. Κραξίματα από τη μία και «μπράβο» και χειροκροτήματα από την άλλη.

Ολοι οι ερμηνευτές, ακόμη και ο μαέστρος γιουχαϊστηκαν εντονότατα (ακούστηκε βέβαια και σχόλιο για την ορχήστρα: «Αυτή η ορχήστρα να πάει να παίξει στην Τεχεράνη!»), ενώ η σκηνοθέτις ζήτησε, από σκηνής, με ένα νεύμα να μιλήσει. Τις πρώτες λέξεις της στα Γαλλικά έπνιξαν φωνές και γιούχα, με αποτέλεσμα να μην ολοκληρώσει ούτε τη φράση της.

Την επομένη, το Σάββατο, γύρω στα πενήντα άτομα μέλη ομοφυλοφιλικών οργανώσεων, ανάμεσά τους και ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, μπήκαν στην αίθουσα και διάβασαν από... πλατείας κείμενο-απάντηση στα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας. Στην κίνησή τους αυτή υπήρξαν αντιδράσεις και μικροεπεισόδια από εργαζόμενους, μουσικούς και κοινό.

Σε σχέση με την κατάσταση που δημιουργήθηκε γύρω από την παραγωγή της όπερας «Ρούσαλκα», ο πρόεδρος του ΔΣ κ. Οδυσσέας Κυριακόπουλος, ο καλλιτεχνικός διευθυντής κ. Τζοβάννι Πάκορ και τα μέλη του ΔΣ της ΕΛΣ δηλώνουν «απερίφραστα ότι ουδεμία παρέμβαση έγινε στην ελεύθερη έκφραση της καλλιτεχνικής άποψης της σκηνοθέτιδας του έργου. Αυτό θα ήταν τελείως αντίθετο προς τις αρχές που διέπουν τη Λυρική Σκηνή, η οποία είναι πνευματικός χώρος ανάπτυξης της ελεύθερης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η λογοκρισία και ο φανατισμός δεν μπορεί να χαρακτηρίζουν έναν σύγχρονο καλλιτεχνικό οργανισμό. Η ευθύνη, άλλωστε, της επιλογής και παρουσίασης του έργου ανήκει στη διοίκηση της ΕΛΣ».

Αντιγόνη Καράλη

erva_cidreira είπε...

ΓΙΟΥΧΑΪΣΤΗΚΕ Η ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΗΣ «ΡΟΥΣΑΛΚΑ» ΣΤΗ ΛΥΡΙΚΗ, ΜΕ ΠΡΟΤΡΟΠΗ ΤΟΥ Δ.Σ. ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ


Συνδικαλιστές σαμποτάρουν παράσταση για λόγους σεμνοτυφίας


Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ (Ελευθεροτυπία, 9/3/2009)


Το είδαμε κι αυτό. Συνδικαλιστικό σωματείο να αναλαμβάνει αυτοβούλως τον ρόλο του προστάτη των χρηστών ηθών και να αξιώνει να λογοκριθεί παράσταση στην οποία τα μέλη του συμμετέχουν. Δεν μπέρδεψε απλώς τον ρόλο του το Δ.Σ. της Ορχήστρας της Λυρικής Σκηνής. Διεκδίκησε να έχει λόγο και άποψη στο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, με τον ίδιο τρόπο που διεκδικεί αύξηση στο ημερομίσθιο των μουσικών. Κι όταν αυτό δεν έγινε αποδεκτό, επέλεξε να εκφράσει ηχηρότατα την αποδοκιμασία του, ενημερώνοντας το «αθώο» κοινό πριν από την έναρξη της πρεμιέρας. Ευτυχώς, η διοίκηση της Λυρικής Σκηνής παρέμεινε ανυποχώρητη.

Την Παρασκευή το βράδυ, το κοινό που έσπευσε να γεμίσει το «Ολύμπια» για την πρώτη πανελλήνια παρουσίαση της όπερας «Ρούσαλκα» του Ντβόρζακ (συμπαραγωγή με την όπερα της Νίκαιας), είδε με έκπληξη να μοιράζεται -εκτός από το πρόγραμμα- η σύνοψη της υπόθεσης σε περίτεχνη σομόν σελίδα. Κι αν στη μία πλευρά της ήταν τυπωμένη όντως η σύνοψη, στην πίσω πλευρά ήταν τυπωμένες οι... προσωπικές απόψεις της πλειοψηφίας του Δ.Σ. της Ορχήστρας. Και καθώς η παράσταση δεν ήταν του γούστου τους, αφού δεν «πληροί τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της ΕΛΣ», ενημέρωναν το κοινό ότι «η συγκεκριμένη σκηνοθετική απόδοση εκτός του ότι αλλοιώνει το λιμπρέτο προσδίδει στον κεντρικό ήρωα του έργου ομοφυλοφιλικές τάσεις με ακραίες σκηνές, κάτι για το οποίο διαμαρτυρηθήκαμε εγγράφως στη διοίκηση της ΕΛΣ».

Το αποτέλεσμα ήταν, στο τέλος της παράστασης, το κοινό να μοιραστεί. Οι γιουχαϊστές να προσπαθούν να ξεπεράσουν τα θερμά χειροκροτήματα, και το αντίστροφο. Κάποιος από τον εξώστη φώναξε δυνατά στα σεμνότυφα μέλη της Ορχήστρας το ωραιότατο «να πάτε να παίξετε στην Τεχεράνη». Ευτυχώς δεν εκπροσωπούν όλους τους μουσικούς της Ορχήστρας οι απόψεις της πλειοψηφίας του εκλεγμένου Δ.Σ. Οι «επικριτές» όμως κατάφεραν να κάνουν ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία τους, καθώς, όταν η Γαλλίδα σκηνοθέτις Μαριόν Βάσερμαν ανέβηκε στη σκηνή, δεν την άφησαν καν να μιλήσει. Δημοκρατικά πράγματα...

Το Σάββατο, ένα τέταρτο πριν από την έναρξη της παράστασης, περίπου 50 άτομα, μεταξύ των οποίων ομοφυλόφιλοι, λεσβίες και τρανσέξουαλ ακτιβιστές, μέλη του ΟΛΚΕ (Ομοφυλοφιλικό Λεσβιακό Κίνημα Ελλλάδας), κινητοποιημένοι, σύμφωνα με πληροφορίες από την ίδια τη Μάριον Βάσερμαν, επιχείρησαν να εκφράσουν τη διαμαρτυρία τους για το «ομοφοβικό» όπως το χαρακτήρισαν κείμενο που διανεμήθηκε την προηγούμενη στην ΕΛΣ. Δεν κατάφεραν τελικά να το διαβάσουν, απλά να το μοιράσουν, καθώς ορισμένοι θερμόαιμοι, όπως υποστηρίζουν, τους προπηλάκισαν καθυβρίζοντας και σπρώχνοντας. Η παράσταση, αν εξαιρέσει κανείς την καθυστέρηση στην έναρξη, αυτή τη φορά παίχτηκε χωρίς κανένα επεισόδιο, ούτε γιούχα στο φινάλε.




*********************





«Το ίδιο θ' αντιδρούσαμε σε σκηνή βιασμού»


Τι, όμως, ενόχλησε τόσο πολύ τους συνδικαλιστές μουσικούς;


Η όπερα του Ντβόρζακ αφηγείται την ιστορία της νεράιδας Ρούσαλκα και του ανεκπλήρωτου έρωτά της με έναν πρίγκιπα. Το κείμενο του Γιάροσλαφ Κβάπιλ αντλεί αρκετά στοιχεία από την «Ουντίνε» του ρομαντικού συγγραφέα Φρίντριχ ντε λα Μοτ Φουκέ, αλλά και από τη «Μικρή γοργόνα» του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν. Η σκηνοθέτις Μαριόν Βάσερμαν, θεωρώντας ότι δύσκολα μεταφέρονται σήμερα αυτά τα παραμύθια, επέλεξε να επικεντρωθεί στον ρόλο του πρίγκιπα. Ετσι η νεράιδα Ρούσαλκα δεν υπάρχει. «Είναι το θηλυκό του κομμάτι. Αντιπροσωπεύει την ψυχή, τα όνειρα και τις μαγικές του ανάγκες, απαραίτητες για να αντέξει τον κόσμο και την ίδια του τη ζωή. Οπως έκανε και ο Λουδοβίκος ο Β'», αναφέρει στο πρόγραμμα. «Κι όταν ο πρίγκιπας κοιτά στο νερό, αντικρίζει απλώς το είδωλό του», τονίζει. Και το φιλά στο στόμα.

Ε, αυτό το φιλί ήταν η αφορμή. «Το κακό έχει παραγίνει», μας λέει ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Ορχήστρας Θοδωρής Μαυρομάτης. Υποστηρίζει, όμως, ότι η πράξη των μουσικών της στρεφόταν κατά των «πειραγμένων» σκηνοθετικά παραστάσεων και όχι εναντίων των «γκέι». «Το ίδιο θα αντιδρούσαμε και για μια ακραία σκηνή βιασμού. Την κλασική παιδεία υπηρετούμε. Τι θα εξηγήσεις θα δώσουμε σε ένα παιδάκι που ήρθε να δει ένα εξωτικό παραμύθι και βλέπει δύο άντρες να φιλιούνται; Πρέπει να μπουν κάποια όρια».

Και ποιος θα τα βάλει; Θα σκηνοθετείτε εσείς στη Λυρική;

«Οχι. Οταν όμως αλλοιώνεται η ουσία ενός έργου, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό, θεωρούμε ότι πρέπει να αντιδράσουμε. Αλλωστε», όπως μας πληροφορεί περήφανος, «δεν είναι η πρώτη φορά. Μουσικός αρνήθηκε να παίξει στη "Σύντομη ζωή" του Ντε Φάλια, γιατί προσβάλλονταν οι ηθικές του αρχές...».

Διεκδικείτε μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Πουθενά στον κόσμο οι ορχήστρες δεν παρεμβαίνουν στη δουλειά του σκηνοθέτη, πόσο μάλλον αμφισβητώντας την...

«Ορθώς τη διεκδικούμε. Ηρθε η ώρα να επεκταθεί το φαινόμενο».

Μήπως η «Ρούσαλκα» ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να κάνετε τον προεκλογικό σας αγώνα, μιας και σε ένα μήνα έχετε εκλογές στο σωματείο σας;

«Θα αστειεύεστε. Εγώ είμαι ΠΑΣΟΚ και σας διαβεβαιώνω ότι οι περισσότεροι ψηφοφόροι μου διαφωνούν μαζί μου...».

Πάντως, ο κ. Μαυρομάτης δεν περίμενε την πρεμιέρα για να αντιδράσει. Ηδη με επιστολές ασκούσε πιέσεις στη διοίκηση της ΕΛΣ να... αφαιρέσει τα επίμαχα σημεία της παράστασης, διαφορετικά απειλούσε ότι η «ορχήστρα δεν θα παίξει». Οταν αυτή η εσωτερική αλληλογραφία διέρρευσε και ο ίδιος κατηγορήθηκε ως «λογοκριτής», αισθάνθηκε ότι έπρεπε με δικά του λόγια να απαντήσει. Λίγο πριν από την έναρξη της πρεμιέρας...

Επιπλέον, χρησιμοποιεί ως επιχείρημα το γεγονός ότι στην προγενική δοκιμή τού έργου είχαν αφαιρεθεί λόγω της παρουσίας μαθητών οι επίμαχες σκηνές (το φιλί) για να προστεθούν εκ νέου στη γενική δοκιμή. «Τι θέλουν; Να βάλουν σήμανση ακαταλληλότητας και στη Λυρική; Εκεί θα φτάσουμε;»






************************





Λυρική Σκηνή: «Οχι στο φανατισμό και τη λογοκρισία»


Η διοίκηση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με χθεσινή ανακοίνωσή της υπεραμύνεται των επιλογών της.

«Ουδεμία παρέμβαση έγινε στην ελεύθερη έκφραση της καλλιτεχνικής άποψης της σκηνοθέτιδος του έργου. Αυτό θα ήταν τελείως αντίθετο προς τις αρχές που διέπουν τη Λυρική Σκηνή, η οποία είναι πνευματικός χώρος ανάπτυξης της ελεύθερης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η λογοκρισία και ο φανατισμός δεν μπορεί να χαρακτηρίζουν ένα σύγχρονο καλλιτεχνικό οργανισμό. Η ευθύνη, άλλωστε, της επιλογής και παρουσίασης του έργου ανήκει στη διοίκηση της ΕΛΣ».

Επιχειρήσαμε να μιλήσουμε με τη σκηνοθέτιδα Μαριόν Βάσερμαν, η οποία συνειδητά επιλέγει τη σιωπή. Το Σάββατο είδε την παράσταση μαζί με τους γονείς της και χθες έφυγε για τη Γαλλία. Απομένουν τρεις ακόμη παραστάσεις της «Ρούσαλκα» στις 13, 14 και 15 Μαρτίου



***********************



«Η Αθήνα δεν είναι Τεχεράνη»


Θέμης Κατσαγιάννης: (μέλος του Δ.Σ. της Ομοφυλοφιλικό-Λεσβιακό Κίνημα Ελλάδας)

«Αγανακτήσαμε από το γεγονός ότι η ορχήστρα της Λυρικής Σκηνής θεώρησε ότι στην εποχή μας είναι αθέμιτη και παράνομη η προβολή της ομοφυλόφιλης επιθυμίας μέσα από έργα τέχνης. Εμείς, αντίθετα, πιστεύουμε ότι η τέχνη πρέπει να προβάλλει το θετικό πρόσωπο κάθε ανθρώπινης κατηγορίας. Δεν πήγαμε στη Λυρική Σκηνή ούτε να τραμπουκίσουμε ούτε να προσβάλουμε κανέναν ούτε να ζητήσουμε λογοκρισία. Θέλαμε απλώς να ακουστεί η άποψή μας μέσα από ένα κείμενο που είχαμε γράψει -να το διαβάσουμε και να το μοιράσουμε. Δυστυχώς, δεν μπορέσαμε να το διαβάσουμε, παρ' όλο που το επιχειρήσαμε. Εγώ προσωπικά δέχτηκα προπηλακισμούς από μέλος της ορχήστρας (με χτύπησε στην πλάτη), ενώ κάποιος άλλος μου άρπαξε τη σημαία "rainbow", σύμβολο του κινήματός μας, που κρατούσα στα χέρια μου. Δεν ήταν όλη η ορχήστρα εχθρική απέναντί μας ούτε και όλο το κοινό. Οι πιο νέοι μάς χειροκροτούσαν, οι πιο ηλικιωμένοι μας γιούχαραν. Ακούστηκαν ακόμα και άσχημες βρισιές για τις γυναίκες της ομάδας μας.

Είναι λυπηρό ότι οι ομοφοβικές και λογοκριτικές απόψεις προήλθαν από τη μεριά μουσικών, δηλαδή, καλλιτεχνών, που θα έπρεπε πρώτοι και καλύτεροι να υπερασπίζονται την ελευθερία της έκφρασης. Η Αθήνα δεν είναι Τεχεράνη. Ομοφυλόφιλοι υπάρχουν παντού, και στην ορχήστρα της ΕΛΣ, και όμως δεν τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν για τη στάση της πλειοψηφίας του Δ.Σ.».


**************


Οταν οι ερωτικοί δαίμονες ξυπνούν


Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΒΩΛΟΥ


Ο Αντονίν Ντβόρζακ ολοκλήρωσε τη «Ρούσαλκα» το 1901, σε ηλικία 60 ετών, και ασφαλώς θα ήταν υποτιμητικό γι' αυτόν να θεωρήσουμε ότι προόριζε το οπερατικό αριστούργημά του για... παιδιά! Οποιοσδήποτε ενήλικας διακρίνει εύκολα στον πυρήνα της σκοτεινής αυτής νεραϊδοϊστορίας την αγωνία αντιμετώπισης της γυναικείας επιθυμίας στον ανδροκρατούμενο κόσμο της βικτοριανής εποχής. Ρομαντικό έργο, εμβληματικό της τσεχικής εθνικής σχολής, έχει προ πολλού ενταχθεί στο βασικό ρεπερτόριο των ανά τον κόσμο λυρικών θεάτρων. Παρ' ότι αποδείχτηκε ακραία τολμηρό και για αρκετούς ίσως δυσνόητο, το πρώτο ελληνικό ανέβασμά του από την ΕΛΣ σε συμπαραγωγή με την Οπερα της Νίκαιας ήταν μια όλως ευπρόσδεκτη, ηρωική κίνηση.

Η Μαριόν Βάσερμαν, σκηνοθέτις της διπλά συναρπαστικής παράστασης, που είδαμε και ακούσαμε στο Ολύμπια, υποκατέστησε την αυθεντική υπόθεση της όπερας με μια αριστοτεχνικά και εξαντλητικά επεξεργασμένη δραματουργική μετάπλαση. Διατηρώντας ορατό το σοβαρό νεραϊδοπαραμύθι των Κβάπιλ/Ντβόρζακ ως ψυχολογικό/συμβολικό αφηγηματικό οδηγό και, βεβαίως, κρατώντας ως άξονα το βασικό θέμα της απαγορευμένης, άρα και απειλητικής ερωτικής επιθυμίας, παρέστησε στη σκηνή το εφιαλτικό θέατρο των φόβων και των αναδυόμενων επιθυμιών του ομοφυλόφιλου βασιλιά Λουδοβίκου Β' της Βαυαρίας (1845-86).

Η Ρούσαλκα (=Νεράιδα) χάνει τη φωνή της ελπίζοντας μάταια να κερδίσει τον πρίγκιπα που ποθεί· ο Λουδοβίκος, που οι Γερμανοί αποκαλούν Marchenkonig (=Βασιλιά των παραμυθιών), είναι φορέας μιας «αγάπης που δεν τολμά να πει το όνομά της». Αμφότεροι σιωπούν, αμφότεροι αποτυγχάνουν και χάνονται: αυτή εξορίζεται ανάμεσα σε δύο κόσμους καταδικασμένη να σύρει άνδρες στον θάνατο, αυτός τρελαίνεται...

Η Γαλλίδα σκηνοθέτις δανείζεται στοιχεία από τον Κλάους Μαν και τον Βισκόντι και ξετυλίγει μια αριστοτεχνική ακολουθία σκηνών. Αλλοτε βαθμιαία και άλλοτε απότομα, πραγματική δράση και ήρωες (αυλικοί, πρίγκιπας, πατέρας, μνηστή, τραγουδιστές) μεταμορφώνονται σε παραισθησιακές καταστάσεις και σύμβολα (ανδροφάγος μνηστή, βασιλιάς των ξωτικών, προβολικές ταυτίσεις και σχιζοφρενικές διαιρέσεις) οπτικοποιώντας επί σκηνής την παλινδρομική αλλοίωση της πραγματικότητας που βιώνει ένας άνθρωπος όταν εξωθείται στην τρέλα.

Μακράν του να διαφημίζει την ομοφυλοφιλία, η διεισδυτική αλλά ταυτόχρονα ευσπλαχνική ματιά της ανατέμνει το μαρτύριο του Λουδοβίκου ως ηττημένου «άλλου», για τη διαφορετικότητα του οποίου δεν υπάρχει τόπος. Αν και ενίοτε μέτρια φωτισμένο, το μονοτοπικό σκηνικό του Τιερί Γκουντ -μια σφηνοειδούς προοπτικής αίθουσα βικτοριανού ανακτόρου που στην γ' πράξη απογυμνώνεται μετατρεπόμενο σε διαρρηγμένο ψυχολογικό τόπο- υπηρετεί θαυμάσια την ιδέα της Βάσερμαν. Ομοίως και τα βικτοριανά κοστούμια του Μπρούνο Φαταλό.

Σε καθαρά μουσικό επίπεδο η παράσταση ήταν πραγματικά διεθνούς επιπέδου. Βασισμένη σε ξένους μονωδούς η πρώτη διανομή περιλάμβανε ένα εκπληκτικό πρωταγωνιστικό τρίο. Παρ' ότι η χυμώδης, μεγάλη, δραματική φωνή της άργησε κάπως να «ζεσταθεί» στην α' πράξη, η Τσέχα υψίφωνος Ναταλία Ουσάκοβα ενσάρκωσε μια αισθαντική, βαθύτατα συγκινητική Ρούσαλκα. Με ωραίο παράστημα, ιδανικά εύπλαστη, εύηχη φωνή και καλαίσθητα φορτισμένο τραγούδι, ο επίσης Τσέχος τενόρος Πάβελ Τσέρνοχ υπήρξε ιδανικός Πρίγκιπας!

Ωστόσο, την παράσταση κυριολεκτικά έκλεψε η Σλοβάκα μεσόφωνος Ντενίσα Χαμάροβα: διαθέτοντας πλούσια, μυώδη, καλοεστιασμένη φωνή, άρτια τεχνική, σκηνική παρουσία ασύλληπτης σαγήνης και δραματικό ένστικτο σε πλήρη εγρήγορση έφερε με άνεση αμφότερους τους ρόλους της Γέζιμπαμπα (=μάγισσα) και της Ξένης Αρχόντισσας. Στον αυστηρό γερο-Βόντνικ (=Ξωτικό του νερού) δάνεισε την κουρασμένη φωνή του ο Ουκρανός βαθύφωνος Γεβγέν Σόκαλο, ενώ το τρίο των ερωτύλων Δρυάδων απέδωσαν πολύ καλά τραγουδίστριες της ΕΛΣ (Σολόβυ, Μαρκέτου, Βουδουράκη). Ο Σλοβάκος αρχιμουσικός Γιάροσλαβ Κίζλινκ οδήγησε την παράσταση με πυγμή και ακρίβεια, υποστηρίζοντας σωστά τους τραγουδιστές. Κυρίως, όμως, κατάφερε να αντλήσει από την ορχήστρα της ΕΛΣ τον συμφωνικού βάρους και πλούτου ήχο του Ντβόρζακ, ήχο που, όπως αυτός του Βάγκνερ, είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλά συνοδευτικός για τις φωνές.

Συμπέρασμα; Οσοι προτιμούν μόνο πλούσιο θέαμα, αφηγήσεις πρώτου επιπέδου και ρομαντικές συγκινήσεις -όλα αυτά που αποκαλεί ο Μπρεχτ «γαστριμαργική» εκτόνωση- ας μείνουν στο σπίτι με τα παιδιά. Οσοι ζητούν κάτι μουσικά συναρπαστικό, ψυχολογικά διεισδυτικό και σκηνικά άγριο θα το βρουν σε αυτή τη «Ρούσαλκα» με το παραπάνω! *

Ανώνυμος είπε...

Πεδίο μάχης το κάνανε οι βεντέτες οι δικοί μας. Το δίκιο που είχανε το χάσανε με τη στάση τους. Να μη φοβόμαστε να λέμε και τα στραβά μας για να διορθωνόμαστε. Ευτυχώς που τα πιο πολλά ιστολόγια κράτησαν ίσες αποστάσεις και δεν επικρότησαν την κίνηση να μπούνε με τη βία στη λυρική.

e-Lawyer είπε...

Έχω ταχθεί κατά της διακοπής παραστάσεων γιατί ακρωτηριάζεται η ακεραιότητα ενός έργου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η παρέμβαση έγινε πριν την παράσταση ακριβώς για να προασπιστεί την ακεραιότητα του έργου.

Είμαι υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και δεν θα μείνω αμέτοχος όταν δυο συνδικαλιστές επιβάλλουν την ηθικίστικη άποψή τους σε καλλιτέχνες.

ΑΥΤΟ είναι η λογοκρισία: το ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ μέτρο του να αποφασίζουν αυτοί τι θα δει το κοινό, αποσύροντας ό,τι δεν τους αρέσει.

Η συγκεκριμένη παρέμβαση των οργανώσεων και ανεξάρτητων πολιτών ήταν εντελώς διαφορετική από τις ηλιθιότητες του Δεκέμβρη επειδή:
- ασκήθηκε αρμοδίως - δηλ. σε εκείνους που ακρωτηρίασαν το έργο
- είχε συγκεκριμένο αίτημα - την αποκατάσταση του έργου
- επιβαλλόταν από την αμεσότητα της περίστασης (η προσφυγή λ.χ. στον Συνήγορο του Πολίτη θα κλείσει την υπόθεση μετά από 6 μήνες το νωρίτερο).

Ήταν μια παρέμβαση υπέρ της ελευθερίας κι όχι υπέρ της ανοχής της λογοκρισίας.

Ανώνυμος είπε...

Ήμουν κι εγώ εκεί. Ήταν η απόλυτη ελληνική ξεφτίλα σε όλο της το μεγαλείο, όπου η επιτηδευμένη εικόνα των κοστουμαρισμένων και τουαλετοφορουσών γκρεμίστηκε από τις πράξεις και τους ήχους που άφηναν να παίξει η παραφωνία της υποκρισίας τους. Οι δήθεν σταυροφόροι της παιδικής ψυχολογίας και οι δήθεν κοινωνοί της τέχνης θα πρέπει να αναρωτηθούν κατά πόσο τα επεισόδια του Σαββάτου αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση στα παιδιά, την ψυχολογία κι εκπαίδευση των οποίων επικαλέστηκαν. Θα πρέπει να ντρέπονται όλοι τους.